22 Ağustos 1985 - Cumhuriyet Dönemi şairlerimizden Turgut Uyar vefat etti.

4 Ağustos 1927’ de Ankara’da doğan Turgut Uyar ilköğrenimini İstanbul’da tamamladıktan sonra harita subayı olan babasının etkisi olsa gerek orta öğrenimi için Konya’da bir Askeri Okula gitti, liseyi ise Bursa’da yatılı Askeri Okulda okudu ve ardından askeri memurlar okulunu bitirdi. Mezun olduktan sonra Anadolu’nun çeşitli illerinde askeri memurluk yaptı. Fakat bu memurluk işi ona göre değildi ve görevinden 1958’de istifa etti.

Turgut Uyar askeri memurluk görevinden istifasının ardından kendisi için "Ben severim omuzlarımı bir gün sırmaları, apoletleri olmasa da" demiştir "Lorca" şiirinde. İstifa ettikten sonra Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikasında çalışmaya başlamıştır ve oradan emekli olmuştur.

Emekliliğinin ardından İstanbul’a yerleşti ve uğruna şiirler yazdığı unutulmaz aşkı Tomris Uyar ile tanıştı. Sanata düşkün bir aileden gelen Turgut Uyar küçüklüğünde manzumlar yazmaya başlamıştır. Ortaokulda ve lisede günde en az iki üç şiir yazdığı bilinmektedir. 

İkinci Yeni akımının en önemli şairlerinden biri olan Turgut Uyar’ın ilk şiiri 1947’de Yenigün dergisinde yayımlanmıştır. Kaynak dergisinin bir şiir yarışmasında Arz-ı Hal şiiri ile ikincilik kazanınca o dönemin en büyük sanat adamlarından olan Nurullah Ataç’ın beğenisini kazanmıştır.

İlk dönem şiirlerinde kişisel yaşantılarının ve çevresinin izdüşümleri üzerinde durmuştu. Sonraları (1952) toplum ve törelerle çatışan bireyin sarsıntısı diyebileceğimiz şiirler yazdı. 1950 sonrası şiirimizin biçim ve öz bakımlarından yenileştirilmesiyle İkinci Yeni'nin ilk akla gelen şairlerinden; deneme ve yorumlarıyla da günümüz Türk şiirini anlayışla, yetkili değerlendiren yazarlarımızdan biri oldu.

İkinci Yeni akımının öncüleri arasında sayılan Uyar'ın ilk şiiri 1947'de Yenigün dergisinde yayımlanmıştır. Hece ölçüsüyle yazdığı ve toplumsal konuları işleyen ilk iki kitabı Arz-ı Hal (1949) ve Türkiyem (1952)'den sonra, Dünyanın En Güzel Arabistanı (1959)'yla bireyin iç dünyasına ve birey-toplum ilişkisine yönelmiştir. Tütünler Islak (1962) ve Her Pazartesi (1968)'de de koruduğu bu çizgi yerini Divan (1970) ile geleneksel şiirin kalıplarına, Toplandılar (1974) ve Kayayı Delen İncir (1982) ile söz konusu dönemde yaşanan sınıfsal mücadelenin yansımalarına bırakmıştır.

1984’ de siroz olduğunu fark eden Uyar doktora gitmeyi ise son gücüne kadar reddetti ve adeta ölümü beklercesine iyileşmek için tek bir çaba sarf etmedi. "Bir gün giderim, neyim kalır" dedi. 22 Ağustos 1985’de hayatını kaybettiğinde arkasında yüzlerce şiir ve yüzlerce hayran bıraktı.

Eserleri;

Şiir;

Arz-ı Hal (1949)

Türkiyem (1952-1963)

Dünyanın En Güzel Arabistanı (1959)

Tütünler Islak (1962)

Her Pazartesi (1968)

Divan (1970)

Toplandılar (1974)

Toplu Şiirler (1981, ilk dört kitaptaki şiirleri)

Kayayı Delen İncir (1982)

Dün Yok mu (1984)

Büyük Saat

Vaiz Sokak Numara 70

Ödülleri;

1963 Yeditepe Şiir Armağanı Tütünler Islak ile

1975 Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü Lucretius’tan Evrenin Yapısı çevirisi ile

1981 Behçet Necatigil Şiir Ödülü Kayayı Delen İncir ile

1984 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü Büyük Saat ile

YAZAR: Yalın Yalçındağ