Savaşın pek çok siyasi, ekonomik, sosyal ve askeri sebebi olsa da kağıt üzerinde savaşın başlama nedeni 28 Haziran 1914’te Saraybosna’yı ziyaret eden Avusturya-Macaristan veliahtı Arşidük Franz Ferdinand’ın bir Sırp milliyetçisi olan Gavrilo Princip tarafından öldürülmesidir. Bu olayın üzerine Avusturya Macaristan İmparatorluğu Sırbistan’a savaş açtı ve bu kıvılcım kısa sürede etrafı tutuşturdu. Rusya’nın Sırbistan’ı, Almanya’nın ise Avusturya-Macaristan’ı desteklemesi üzerine çatışmalar bir Avrupa savaşına dönüştü. Fransa da Alsas-Loren bölgesini geri almak için Almanya’ya savaş ilan etti.
Bunun üzerine Almanya, Belçika’yı da işgal ederek Fransa topraklarına girdi. Almanya’nın Belçika’yı işgal etmesi üzerine İngiltere, Almanya’ya savaş açtı. İngiltere’nin savaşa girmesi Atlas Okyanusu ve Pasifik Okyanusu’nda İngiliz ve Alman donanmalarının savaşmasına neden oldu. Çatışmaların okyanuslara yayılması ile de savaş dünya savaşına dönüştü.
İttifak bloğunda yer alan İtalya ise savaşın başında tarafsızlığını ilan etti. Ancak daha sonra İngiltere ve Fransa’nın savaş sonrasında Osmanlı Devleti’nden toprak sözü vermesi ile İtilaf bloğuna geçmiştir.
Alman donanmasının İngiliz donanmasıyla savaşa girmesi nedeniyle Pasifik Okyanusu’ndaki Alman sömürgeleri savunmasız kaldı. Bu durumdan yararlanan Japonya bu sömürgeleri işgal etmeye başladı. Böylece Japonya da İtilaf devletlerinin safında savaşa girmiş oldu.
Osmanlı Devleti’nin Savaşa Katılması
Almanya savaşın başında İngiltere, Rusya ve Fransa’ya karşı üstün durumdaydı. Buna rağmen savaşın daha çabuk bitmesini sağlamak amacıyla Osmanlı Devleti’ni kendi yanında savaşa sokmak istiyordu.
Osmanlı yöneticileri ise daha önce İngiltere ve Fransa ile ittifak yapmak isteyip red cevabı almışlardı. Bunun da etkisiyle, Osmanlı yönetimindeki İttihat ve Terakki Partisi üyeleri Almanya’nın yanında savaşa girilmesi taraftarıydı. Bunun için Almanlarla gizli bir antlaşma yapıldı. Anlaşmadan haberdar olan İngiltere, Osmanlı İmparatorluğu'nun sipariş ettiği iki zırhlıyı Osmanlı İmparatorluğu'na teslim etmekten vazgeçer. Rauf Orbay ve ekibi Londra'dan eli boş döner. Kalabalık bir İngiliz donanmasının Çanakkale Boğazı'na kadar kovaladığı Goben ve Breslav adlı iki Alman zırhlısının Çanakkale Boğazı'ndan geçmesine izin verilir. İki gemi 11 Ağustos'ta İstanbul'a gelir. İngiltere'nin bu durumu yansızlığın ihlali olarak değerlendiren bir nota vermesi üzerine, Alman zırhlıları Osmanlı donanmasınca 'satın alınmış' ve gemi mürettebatı fes giydirilerek Osmanlı hizmetine alınmıştır. Goeben (Yavuz Muharebe Kruvazörü), Breslau ise (Midilli Kruvazörü) ismini almıştır.
26 Ekim'de Osmanlı donanması bir keşif tatbikatı için hazırlanma emri aldı ve ertesi gün toplanma bölgelerine gitmek için Haydarpaşa'dan ayrıldı. 28 Ekimde Osmanlı filosu 4 ayrı görev gücüne ayrılarak Rusya kıyılarında farklı hedeflere yöneldi. Koramiral Souchon 29 Ekim 1914 sabah 6:30'da 3 Osmanlı destroyerinin refakatinde bulunan Goeben ile Sivastopol'daki kıyı bataryalarına ateş açtı. Hamidiye kruvazörü 6:30'da Kefe'ye geldi ve yerel yetkilileri 2 saat içinde çatışmaların başlayacağı konusunda uyardı. Hamidiye 9:00 da bir saat süren bir ateşe başladı ve daha sonra da Yalta'ya giderek burada 7 Rus ticaret gemisini batırdı. 2 Osmanlı destroyeri 6:30'da Odessa'ya hücum etti ve 2 Rus gambotunu batırarak birkaç tahıl silosunu tahrip etti. Breslau kruvazörü ve ona eşlik eden Osmanlı destroyeri Novorossisk'e geldi yerel yetkilileri uyararak 10:30'da kıyı bataryalarına ateş etti ve 60 mayın döşediler. Limandaki 7 gemi hasar gördü, biri battı.
30 Ekim günü Rusya Osmanlı İmparatorluğu'na savaş açmış, bundan birkaç saat sonra Enver Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun Rusya'ya savaş ilan ederek, savaşa İttifak Bloku yanında girdiğini duyurmuştur. Bu duyurudan sonra İngiltere ve Fransa da Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan etmiştir
Savaşın Sonuçlanması
1918 yılı Almanya için sonun başlangıcı olmuştur. Sınırlı kaynakları ile abluka altında, ham madde ve gıda sıkıntısı had safhaya ulaşan Alman İmparatorluğu'nda, Rusya'dan Ekim Devrimi sonucunda hızla yayılan Bolşevik hareketleri ile grevler ve ayaklanmalar başlamıştı. Bu grevleri önlemeye çalışan hükümet, çok kritik bir hata yaparak, grevcileri -ceza olarak- savaş alanlarına sürdü. Grevciler, bu sefer de Alman ordusu içerisinde isyanlara ve itaatsizliklere yol açtılar. 1918'de savaş tamamen İttifak Devletleri'nin aleyhine dönmüştü. Rusya'nın savaştan çekilmesiyle, Doğu Cephesi'ndeki gücünü Batı Cephesi'ne kaydıran Almanya, mart ayında General Ludendorff komutasında büyük bir saldırı başlattı. Bu saldırı sonucunda Almanya kısmen başarılı olup cepheyi yarmayı başarsa da, Alman ordusu içerisindeki isyancılar ve karşı tarafta da Amerikan tanklarının cepheye sokulması ile daha fazla ilerleyemedi. İtilaf Devletleri, Alman ordusunu geriye doğru püskürtmeye başladı. Bu saatten sonra, artık İttifak Devletleri için yapılacak pek bir şey kalmamıştı.
İtilaf Devletleri'yle tek tek İttifak Devletleri arasında yapılan mütarekelerle çatışmalar resmi olarak sonlandırılmıştır. İtilaf Devletleri, Almanya ile Versay (28 Haziran 1919), Avusturya ile Sen Cermen (10 Eylül 1919), Macaristan ile Triyanon (4 Haziran 1920), Bulgaristan ile Nöyyi (27 Kasım 1919) ve Osmanlı ile Mondros (30 Ekim 1918) ateşkes antlaşmalarını imzalamıştır.
Savaşın sonucunda Osmanlı Devleti, Rus Çarlığı, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Alman İmparatorluğu yıkılarak yerlerine milli devletler kuruldu. Litvanya, Estonya, Finlandiya, Çekoslovakya, Polonya, Yugoslavya, Macaristan ve Avusturya bağımsız birer devlet olarak ortaya çıktı. Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) kuruldu. Yenilen devletlerde rejim değişiklikleri meydana geldi ve savaşın belki de en önemli sonucu olarak çok geçmeden 2. Dünya Savaşı başladı.
Henüz Yorum Yapılmamış